9 دی 1393

فرایند پژوهش شامل چه مراحلی است؟

مولف: / دسته: دسته بندی نشده / رتبه دهید:

پژوهش در رشته هاي مختلف علمي به شيوه هاي گوناگون انجام مي شود و نمي توان يک روش مشخص که در همه شاخه هاي علوم کاربرد داشته باشد معرفي کرد. با اين حال، اصولي کلي بر فرايند پژوهش در رشته هاي مختلف حاکم است که بيش از آن که با هم متفاوت باشند به هم شبيه هستند. پژوهش به هر شکل و در هر رشته اي که انجام شود همواره تابع دستور العمل هاي مدون و منطقي است که پژوهشگران را در انجام کارشان ياري مي کنند. هم چنين، به کار بستن اين دستورالعمل ها آنان را قادر مي سازد که ضمن کسب اطمينان بيشتر نسبت به صحت نتايج کارشان نتايج و آثار ساير پژوهش ها را مورد ارزيابي قرار دهند.

معمولا در گام اول همه پژوهش ها با يک يا چند پرسش آغاز مي شوند. اين پرسش ها ذهن پژوهشگر را به خود مشغول کرده و او را به تلاش در جهت پاسخگويي به آن ها وا مي دارد.

در گام دوم، پژوهشگر به جستجو در منابع علمي زمينه موضوعي خود مي پردازد و با بررسي دقيق آن ها به تصوير روشن تري از ميزان دانش موجود در آن زمينه دست مي يابد، تصويري که مبتني بر گزارش هاي منتشر شده ساير پژوهشگران در آن زمينه است. به اين مرحله"مرور پيشينه پژوهش" مي گويند. اگر در اين مرحله منابعي براي پژوهشگر مفيد باشد و از آن ها به نحوي استفاده کند، در گزارش تحقيق خود فهرستي کامل از تمام منابع مورد استفاده را به دقت ذکر مي کند. استناد به اين منابع ضمن آن که پيوندي بين پژوهش او با پژوهش هاي قبلي نشان مي دهد به پژوهش در دست انجام اعتبار بيشتري مي بخشد و ارتباط هاي علمي ميان پژوهشگران را افزايش مي دهد.

در مرحله سوم، پژوهشگر به گردآوري اطلاعات و داده هايي مي پردازد که مي تواند در آينده مبناي تحليل ها و تفسيرهايي قرار گيرد که در نهايت به يافتن پاسخ پرسش هاي اوليه منجر شود. اين بخش از پژوهش که به مرحله گردآوري اطلاعات و داده معروف است مي تواند به شکل هاي کاملا مختلفي انجام شود. مثلا در پژوهش هاي معمول در حوزه هاي علوم انساني و علوم اجتماعي مانند روانشناسي، علوم تربيتي و جامعه شناسي از ابزارهايي مانند پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده استفاده مي شود. در علوم تجربي پژوهشگران در اين مرحله به انجام آزمايش هاي مختلفي مي پردازند و تاثير عوامل مشخصي را در زمينه کار خود مورد سنجش و آزمون دقيق قرار مي دهند.

در مرحله چهارم داده هاي گردآوري شده به روش هايي مختلف - مثل استفاده از مباني علم آمار - سازماندهي و خلاصه مي شوند. اين سازماندهي و خلاصه سازي به نحوي صورت مي پذيرد که امکان توصيف و مقايسه نتايج حاصل شده براي پژوهشگر فراهم مي شود. ترسيم نمودارها و جدول هاي مختلف از روش هاي معمول سازماندهي و خلاصه سازي داده ها به شمار مي آيد.

در مرحله پنجم پژوهشگر مي تواند بر اساس تحليل يافته هاي مراحل قبل به تفسير روشني از موضوع پژوهش پرداخته و پاسخي براي پرسش هاي اوليه خويش بيابد.

در آخرين گام، نتايج پژوهش انجام شده مي تواند به يکي ازروش هاي معمول در انتشارات علمي به صورت چاپي يا الکترونيکي منتشر شود. مثلا نتايج پژوهش ها ممکن است در قالب گزارش هاي مفصل يا مختصر تحقيقي، مقاله هاي علمي مجله ها، رسانه هاي گروهي، سايت هاي اينترنتي يا ارائه در همايش هاي تخصصي ملي يا بين المللي انتشار يابد. اين نتايج مي تواند در آينده مورد استفاده ساير پژوهشگران قرار گيرد و مبنايي براي انجام مطالعات بعدي باشد. اگر پژوهش ها از نوع کاربردي باشند نتايج به دست آمده در اختيار کساني قرار مي گيرد که مي توانند از آن نتايج براي حل مشکلات موجود استفاده کنند.

تعداد مشاهده (1650) نظرات (0)

نظرات کاربران درباره مطلب "فرایند پژوهش شامل چه مراحلی است؟"

نظرتان را بیان کنید

نام:	لطفا نام را وارد کنيد
پست الکترونیکی:

نظر:

کد بالا را در محل مربوطه وارد نمایید

* *

ارسال